بروزرسانیشده در فروردین 29, 1401
انتخاب ابعاد آزاد
در طراحی مکانیکی، گاهی ابعاد تابع قطعاتی هستند که از انتخاب قطعات تامینی از فروشنده تهیه میکنیم. مثل قطر سوراخی که برای مهار کردن یک بیرینگ خطی فلنجی مشخص میکنیم. گاهی هم تابع مواردی هست که از دستگاه انتظار (وزن یا اندازه یا عملکرد خاص) داریم. مثلا ابعاد فضای قرار گیری دستگاه هست که حداکثر طول بازو رو به مسئله دیکته میکنه.
پس به طور کلی معمولا عواملی هست که دامنه انتخاب ابعاد رو برای ما محدود میکنه.
اما شرایطی هم پیش میاد که دامنه زیادی برای مشخص کردن ابعاد وجود داره. در این شرایط ما در مهندسی مکانیک از ابعاد ترجیحی Preferred Sizes استفاده میکنیم اینکار باعث میشه علاوه برداشتن یک نظم مشخص، تکرار پذیری مجموعه دستگاه های تولیدی بیشتر بشه. (مثلا بتونید در شرایط اضطراری یک پین رو از یک دستگاه قدیمی تون باز کنید و برای دستگاه جدید موقتا استفاده کنید.)
این مجموعه، در واقع مجموعه اعدادی هستند که یک با یک “گام” مشخص افزایش پیدا میکنند. با این رویکرد، قابلیت تعویض و همخوانی قطعات در دستگاه های مختلف و درون خود ماشین با یکدیگر رو افزایش میدیم.
در جدول زیر مجموعه ای از این اعداد مشاهده میشن. اطلاعات جامع تری رو میتونید در ویرایش 8 کتاب طراحی مکانیکی شیگلی Mechanical Engineering Design صفحه 1015 پیدا کنید.
البته روشهایی نیز برای مشخص کردن مجموعه های نامتناهی با “گام” های مشخص نیز وجود دارد. مثلا در حوزه طراحی مکانیکی مجموعه رینارد از اهمیت و رواج بیشتری برخوردار است که در ادامه معرفی شده است.مجموعه رینارد Renard Numbers
این مجموعه اعداد طوری طراحی شده اند که درعین حال که فاصله چندانی باهم ندارند اما دامنه خوبی از ابعاد را جهت انتخاب مهیا میکنند. این مجموعه را می توان به کمک رابطه زیر بیان کرد:
در جدول زیر نمونه ای از محاسبه اعداد رینارد برای سرگروه های 5 و 10 و 20 را مشاهده میکنید. این مجموعه را می توان به 10 تقسیم و ضرب کرد که در این صورت، مجموعه حاصله را رینارد ایزو 3 می نامیم Renard (R-Series) Numbers (ISO 3).
همینطور مجموعه ای از اعداد رینارد گرد شده Rounded Renard (R’-Series) Numbers (ISO 497) نیز وجود دارد که در جدول زیر قابل مشاهده است.
تهیه کننده: مهندس سجاد فیلابی
منابع 1- Shigley’s Mechanical Engineering Design, Eighth Edition. 2-Sizing+and+Tolerancing, MENG 204_Mechanical Drawing Lecture, Dr. Ala Hijazi
1 دیدگاه
سلام. مقاله بسیار جالبی بود. ممنون